นิทานสำนวนไทย เรื่อง ฤาษีเลี้ยงลิง
กาลครั้งหนึ่ง… นานมาแล้ว มีฤาษีตนหนึ่งอาศัยอยู่ในป่าลึก ฤาษีตนนี้ได้เลี้ยงลิงไว้ฝูงหนึ่ง ลิงซุกซนมากจนฤาษีต้องเฆี่ยนตีอยู่เสมอ
วันหนึ่งพระราชาเสด็จมานมัสการฤาษี เห็นฤาษีตีลิงก็รับสั่งว่า "ลิงซนตามธรรมชาติของมัน ไม่ควรต้องเฆี่ยนตี "
ฤาษีก็รับคำว่าจะไม่ตีลิงอีกต่อไป แต่ทูลขอพระราชาให้งดลงอาญาราษฎรด้วย เมื่อไม่มีการลงอาญา คนร้ายก็กำเริบ ก่อความเดือดร้อนไปทั่ว
ฤาษีทูลพระราชาว่า ” ผู้ที่ไม่อยู่ในระเบียบวินัย ย่อมก่อให้เกิดความเดือดร้อน จำเป็นต้องมีการลงโทษ ” จึงเป็นที่ว่าของสำนวน "ฤาษีเลี้ยงลิง "
สำนวน "ฤาษีเลี้ยงลิง" หมายถึง ผู้ที่ปกครองคนหมู่มากที่ขาดระเบียบวินัย ซึ่งจะทำให้เกิดความเดือดร้อน
นิทานสำนวนไทย เรื่อง กระต่ายตื่นตูม
กาลครั้งหนึ่ง กระต่ายตัวหนึ่งนอนหลับอยู่ใต้ต้นตาล ขณะที่นอนหลับอยู่นั้น เกิดพายุใหญ่ ทำให้ลูกตาลหล่นลงที่พื้นดิน เกือบถูกกระต่าย กระต่ายตกใจตื่นขึ้น คิดว่าฟ้าถล่ม ไม่ทันได้ไตร่ตรองลุกขึ้นได้ก็วิ่งไปอย่างสุดกำลัง เพราะกลัวความตาย สัตว์อื่น ๆ เห็นกระต่ายวิ่งมาจนเต็มกำลังดังนั้น จึงถามกระต่ายว่า “นี่ท่านวิ่งหนีอะไรมา” กระต่ายวิ่งพลางบอกพลางว่า “ฟ้าถล่ม”
สัตว์เหล่านั้นได้ฟังกระต่ายบอก ไม่ทันคิดสำคัญว่าฟ้าถล่มจริง ก็พากันวิ่งตามกระต่ายไป
หกล้ม ขาหัก แข้งหัก โดนต้นไม้ ตกเหวตายบ้างก็มีส่วนที่ยังเหลือก็พากันวิ่งหนีต่อไปอีก
จนกระทั่ง มาพบพญาราชสีห์ตัวหนึ่ง เป็นสัตว์มีปัญญาสัตว์ทั้งหลายพากันวิ่งมาไม่หยุดไม่หย่อจึงร้องถามว่า…“พวกท่านวิ่งหนีอะไรมา”กระต่ายจึงเล่าเรื่องให้ราชสีห์ฟัง ราชสีห์ก็เข้าใจทันที
จึงถามต่อไปว่า “ฟ้าถล่มที่ตรงไหน จงพาเราไปดูสักที”
พอไปถึงใต้ต้นตาลที่กระต่ายนอนพญาราชสีห์พิเคราะห์ดู เห็นลูกตาลตกอยู่ที่โคนต้น
ก็เข้าใจว่าที่แท้เป็นลูกมะตูมตกลงบนใบตาลแห้งจึงเกิดเสียงดังจนเจ้ากระต่ายคิดว่าแผ่นดินถล่มสัตว์ทั้งหลายเกือยต้องเสียชีวิตเพราะเชื่อตามเสียงผู้อื่นโดยไม่คิดไตร่ตรองให้ดีเสียก่อน
เมื่อรู้สาเหตุแล้วจึงประกาศให้สัตว์ทั้งหลายทราบตามคามเป็นจริง ด้วยความสุขุมรอบคอบรู้จักใช้สติปัญญาไตร่ตรอง พญาราชสีห์จึงสามารถรักษาชีวิตสัตว์ทั้งหลายไว้ได้และนำความสงบสุขมาสู่ป่าใหญ่อีกครั้งหนึ่ง
สำนวน "กระต่านตื่นตูม" หมายถึง ใช้เปรียบเทียบคนที่แสดงอาการตื่นตกใจง่าย โดยไม่ทันคิดพิจารณาให้ถ่องแท้รอบคอบเสียก่อนว่าเป็นจริงหรือไม่ ถ้าเชื่อโดยไม่ได้พิจารณาให้ถ่องแท้ อาจทำให้เกิดความเสียหายได้
